در حین عملیات ورزشی ( اعم از مسابقه و یا تمرین ) ممکن است حوادثی اعم از صدمات جسمانی مانند جراحات ، ضربات و یا حتی مرگ و یا زیان های مالی مانند خسارت به اتومبیل در ورزش های اتومبیل رانی برای بازیکن پیش آید ولیکن از آنجا که ورزش خصوصا ورزش های رزمی جدای از خطرات و آسیب ها نمی باشند لذا نمی توان حوادث ناشی از عملیات ورزشی را بطور مطلق موجب مسوولیت کیفری ( مجازات ) و یا مسوولیت مدنی ( جبران ضرر و زیان ) بازیکن مرتکب دانست چرا که در غیر اینصورت قطعا تمایل افراد به ورزش کاهش می یافت . بنابراین قانونگذار طی ماده 158 قانون مجازات اسلامی مقرر نمود ؛ با وجود و تحقق دو شرط 1- سبب حادثه نقض مقررات مربوط به آن ورزش نباشد . 2- مقررات آن ورزش نیز با موازین شرعی مخالفت نداشته باشد ، شخص مرتکب مسوول و مستوجب مجازات نمی باشد . فی الواقع قانون تا جایی از عملیات ورزشی و انجام دهنده آن دفاع می کند که حادثه ورزشی با عمد یا خطای شدید و غیر متعارف ورزشکار همراه نباشد .

• منظور از « مقررات مربوط به رشته ورزشی » چیست ؟

مقررات حاکم بر هر رشته ورزشی تحت عنوان آئین نامه و ضوابط فنی به مربیان و داوران آن رشته آموزش داده می شود و آنان به استناد همین مقررات اعمال خلاف و خطا را تشخیص می دهند . برای مثال مطابق با قوانین بین المللی واترپلو ، زیر آب کردن حریف خطا محسوب می شود و اگر در اثر این عمل حادثه ای رخ دهد مرتکب مسوول است و در مواردی که قواعد مدونی وجود نداشته باشد قاضی با مراجعه به عرف و استعلام نظر کارشناس آن رشته ورزشی اقدام به صدور رای می نماید.

• مقصود از « عدم مخالفت مقررات رشته ورزشی با موازین شرعی » چیست ؟

در مورد برخی رشته های ورزشی مانند UFC  ( مبارزه آزاد ) گرچه حرکات مطابق با مقررات مربوط به آن رشته ورزشی صورت می پذیرد اما از آنجا که این مقررات از نظر شرعی مصداق ایذاء ( آزار رساندن ) به نفس و یا ایذای دیگری است و حرام می باشد لذا از شمول ماده قانونی فوق الذکر خارج و متضمن کیفر برای مرتکب خواهد بود .

• توصیه

با توجه به احتمال ملزم شدن ورزشکاران به جبران خسارت های مبتنی برمسوولیت مدنی استفاده از بیمه مسوولیت مدنی ورزشی به این افراد توصیه می گردد. البته این به معنی منتفی شدن مجازات مرتکب بهنگام وقوع جرم ( وقوع حادثه با عمد یا خطای شدید و غیر متعارف ) نمی باشد.

گلناز فیروزی/وکیل دادگستری