احتکار از  ریشه حکر و تحکر ( انبار کردن ) به معنای نگاهداری طعام و خوراک است به جهت گران شدن و قحط شدن . در لغت به معنی بازداشت چیزی است برای آنکه پس از گران شدن قیمت آن بفروش برسانند. به کسی که این عمل را انجام می دهد محتکر گفته می شود .

از نظر حقوقی احتکار عبارت است از این که کسی کالای مورد احتیاج و ضروری عامه را زیاده از مصرف خود داشته و برای جلوگیری از فروش به دولت یا مردم ، پنهان کند .

احتکار از جمله جرایم عمدی است که نه تنها موجب تورم می شود بلکه در صورت ادامه آن ، آثار ناهنجار معنوی نیز به دنبال خواهد داشت و در نهایت در زنجیره نظام جامعه اختلال ایجاد کرده و جامعه ای فاسد خواهد ساخت اگر اخلال در امر توزیع مایحتاج عمومی از طریق احتکار عمده ارزاق یا سایر نیازمندیهای عمومی به قصد ضرر زدن به نظام و یا به قصد مقابله با آن و یا با علم به موثر بودن اقدام در مقابله با نظام مزبور باشد ، مرتکب یا مرتکبین محارب و مفسد فی الارض شناخته شده و به مجازات اعدام محکوم خواهند شد . در غیر این صورت به حبس از پنج تا بیست سال محکوم شده و در هر دو مورد دادگاه به عنوان جزای مالی به ضبط کلیه اموال که از طریق خلاف قانون بدست آمده است حکم خواهد داد.

ضمنا دادگاه می تواند علاوه بر جریمه مالی و حبس ، مرتکب را به 20 تا 74 ضربه شلاق در انظار عمومی ، محکوم نماید . در مواردی که اخلال در امر توزیع مایحتاج عمومی از طریق احتکار عمده یا کلان یا فراوان ازراق یا نیازمندیهای عمومی نباشد ، مرتکب به 2 تا 5 سال حبس و ضبط کلیه اموال که از طریق غیر قانونی به دست آمده است به عنوان نقدی ، محکوم خواهد شد . اگر این اقدامات از طرف شخص یا اشخاص حقوقی اعم از خصوصی یا دولتی یا نهادها یا تعاونی ها و غیر اینها انجام گیرد ، فرد یا افرادی که در انجام این اقدامات عالما و عامدا مباشرت یا شرکت یا به گونه ای دخالت داشته باشند ، بر حسب اینکه اقدام آنها با قسمت اول یا دوم ماده 2 قانون مجازات اخلال گران در نظام اقتصادی کشور ، منطبق باشد به مجازات مقرر در این ماده محکوم خواهند شد . در این موارد اگر مدیر یا مدیران و بازرس یا بازرسان و به طور کلی مسئوول یا مسوولین ذیربط که به گونه ای از انجام تمام یا قسمتی از اقدامات مزبور مطلع شوند و در زمینه جلوگیری از آن یا آگاه ساختن افراد یا مقاماتی که قادر به جلوگیری هستند اقدام فوری و موثری انجام ندهند و از انجام تکلیف مقرر خودداری کرده یا با سکوت خود به تحقق جرم کمک کنند معاون جرم محسوب شده و حسب مورد به مجازات مقرر برای معاون جرم محکوم می شوند.

نرگس مقامی / وکیل دادگستری