قانون مالیاتهای مستقیم صاحبان مشاغل را مکلف به ارسال اظهارنامه به سازمان امور مالیاتی و پرداخت مالیاتهای متعلق به آن تا پایان خرداد ماه هر سال می داند. عدم ارسال اظهارنامه در موعد مقرر باعث خواهد شد که اولا سازمان امور مالیاتی راسا نسبت به تهیه اظهارنامه مالیاتی برآوردی بر اساس فعالیت و اطلاعات اقتصادی کسب شده مودی اقدام و مالیات متعلقه را بر مبنای آن وصول نماید ( در اصطلاح مالیات به صورت علی الراس محاسبه خواهد شد)  و ثانیا مودی با عدم ارسال اظهارنامه خود را از معافیتهای مندرج در قانون مالیاتهای مستقیم محروم می سازد.

صاحبان مشاغل از نظر قانون مالیاتهای مستقیم بر اساس شاخصهایی مثل نوع و یا حجم فعالیت به گروههای زیر تقسیم می شوند:

• گروه اول: اشخاصی مجموع مبلغ فروش کالا و خدمات سال قبل و یا ده برابر درآمد مشمول مالیات قطعی شده آنها در سال قبل بیشتر از سی میلیارد ریال باشد.
• گروه دوم: اشخاصی که مجموع مبلغ فروش کالا و خدمات سال قبل و یا ده برابر درآمد مشمول مالیات قطعی شده طبق آخرین برگ مالیات قطعی آنها بیشتر از ده میلیارد ریال و تا سی میلیارد ریال باشد.
• گروه سوم: مودیانی که در گروههای اول و دوم قرار نمیگیرند جزء گروه سوم محسوب می شوند.

لازم بذکر است اگر درآمد صرفا از ارائه خدمات ناشی شود (مانند وکلای دادگستری)، مبلغ ملاک محاسبه، پنجاه درصد مبالغ مذکور در فوق خواهد بود. یعنی در مورد گروه اول درآمد بیشتر از پانزده میلیارد ریال و در خصوص گروه دوم درآمد بیشتر از پنج میلیارد تا پانزده میلیارد ریال ملاک عمل خواهد بود.

همچنین برخی از مشاغل صرفنظر از میزان درآمد و حجم فعالیت، جزء مودیان گروه اول محسوب می شوند که عبارتند از:

• دارندگان کارت بازرگانی
• صاحبان کارخانه ها و واحدهای تولیدی و بهره برداران معادن
• صاحبان هتلهای سه ستاره و بالاتر
• صاحبان بیمارستانها ، زایشگاهها و کلینیک های تخصصی
• مشاغل صرافی
• فروشگاههای زنجیره ای

در خصوص تعیین گروه باید متذکر شد غیر از موارد مذکور در فوق که در هر صورت در گروه اول قرار خواهند گرفت، در دو سال اول فعالیت صاحبان مشاغل می توانند گروه فعالیت خود را انتخاب نمایند و بعد از انتخاب گروه تا سه سال بعد، از نظر انجام تکالیف قانونی در گروههای پایین تر قرار نخواهند گرفت. راهنمای انتخاب گروه و تعیین آن در سامانه الکترونیکی مالیاتهای مستقیم درج شده است.

پس از اصلاحات انجام شده در قانون مالیاتهای مستقیم در سال 1394 و با استفاده از اختیارات حاصله از تبصره ماده 100 این قانون، هر ساله توافقاتی توسط سازمان امور مالیاتی کشور با صاحبان مشاغل گروه سوم انجام می گیرد. در همین راستا جهت صاحبان مشاغل گروه سوم، مالیات عملکرد سال 96 مشاغل فوق با افزایش پنج درصد نسبت به مالیات قطعی عملکرد سال 1395 به صورت مقطوع تعیین شده است. این توافق شامل کلیه صاحبان مشاغل گروه سوم که مجموع فروش کالا و خدمات آنها در سال 1396 به میزان 240 میلیون تومان باشد، قابل اجراست.

جهت استفاده از امتیازات حاصل از این توافق مودیان باید با مراجعه به سامانه عملیات الکترونیکی مالیاتهای مستقیم مراجعه و در قسمت اظهارنامه الکترونیکی، اظهارنامه الکترونیکی اشخاص حقیقی را طبق دستورالعملهای داده شده دانلود نموده و پس از آن با درج مشخصات در قسمتهای مربوطه و انتخاب گروه سوم مشاغل، فرم توافق را تکمیل و به سازمان امور مالیاتی ارسال دارند. (کلیه مراحل به صورت الکترونیکی بوده و نیازی به مراجعه حضوری به اداره دارایی نیست) .

مودیان محترم و صاحبان مشاغل باید در نظر داشته باشند شرط استفاده از توافق و معافیتهای مذکور در قانون مالیاتهای مستقیم، تکمیل فرم مذکور در فوق و ارسال الکترونیکی آن به سازمان امور مالیاتی است. با این ترتیب صاحبان مشاغل گروه سوم از نگهداری دفاتر مربوط به درآمد و هزینه معاف خواهند بود و جرائمی که طبق قانون مالیاتهای مستقیم پیش از اصلاح بابت عدم ارائه دفاتر اخذ می شد (تا 40% مالیات)، با اصلاح قانون و ارسال اظهارنامه یا برگ توافق، منتفی است.

نکته مهم اینکه با تکمیل فرم مربوطه، مالیات متعلق نیز همزمان باید پرداخت شود. جهت مودیانی که امکان پرداخت مالیات متعلقه را به صورت یکجا ندارند، امکان تقسیط مالیات متعلقه طی چهار قسط فراهم شده است.

لیدا یار محمد توسکی/وکیل دادگستری